| نوع حکومت | جمهوری |
| شکل اداره کشور | نظام حکومتی ریاست جمهوری |
| زبان رسمی | ترکی استانبولی |
|
پایتخت |
آنکارا |
|
بزرگترین شهر |
استانبول |
| تولید ناخالص داخلی | 480/849 میلیارد دلار |
| درآمد سرانه | 10 هزار و 597 دلار |
| رتبه جهانی اقتصاد | هفدهمین اقتصاد بزرگ جهان |
|
مساحت |
814.578 کیلومتر مربع |
|
جمعیت |
82.003.882 |
|
واحد پول |
لیره ترک |
|
منطقه زمانی |
UTC +2 |
|
سرود ملی |
مارش استقلال |
|
دامنه اینترنتی |
.tr |
|
کد تلفن کشور |
90+ |
جمهوری ترکیه در سال 1923 توسط مصطفی کمال آتاتورک تأسیس شد. 98% جمعیت این کشور مسلمان است. این کشور در نیمکره شمالی در نقطه تلاقی قارههای اروپا و آسیا واقع شده است. بخش بزرگی از خاک این کشور در آسیا و بخشی از آن نیز در قاره اروپا قرار دارد. ترکیه از سه طرف با دریای مدیترانه، دریای سیاه و دریاهای (مرمره و اژه) و تنگههایی که این دو دریا را بهم متصل میکنند، احاطه شده است. همسایگان این کشور؛ یونان، بلغارستان، گرجستان، ارمنستان، نخجوان (جمهوری آذربایجان)، جمهوری ترک قبرس شمالی، ایران، عراق و سوریه هستند.
دومین کشور پهناور اروپا
مساحت خشکیهای این کشور 814.578 کیلومتر مربع است. وسعت این کشور از کلیهی همسایگانش به جز ایران بیشتر است. ترکیه در قاره اروپا نیز، پس از روسیه، از همه کشورهای اروپایی وسعت بیشتری دارد. ترکیه دومین کشور پرجمعیت اروپاست. طول مرزهای زمینی این کشور، 2875 کیلومتر و طول مرزهای دریایی آن 8333 کیلومتر است. عرض این کشور حدود 550 کیلومتر و طول آن 1500 کیلومتر است. ترکیه در محدوده عرضهای جغرافیایی 42-36 درجه شمالی و طولهای 45-26 درجه شرقی قرار دارد. اختلاف زمانی بین شرق و غرب این کشور 76 دقیقه است.
موقعیت ژئوپولیتیکی
ترکیه به واسطه موقعیت ژئوپولیتیکی خود، یکی از استراتژیک ترین کشورهای جهان است و در نقطه تلاقی قارههای آسیا، اروپا و آفریقا، که خشکیهای کهن کره زمین نامیده میشوند، قرار دارد. این کشور پلی میان تمدنهای شرق و غرب و همچنین ادیان جهان به شمار میرود. ترکیه به وسیله دریاهای سیاه، مدیترانه و اژه که از سه طرف، آن را احاطه کردهاند، به اقیانوسها متصل میشود. ترکیه مرکز کره زمین و همچون قلب آن است. این کشور در طول تاریخ از مرکزیترین راههای بزرگ مهاجرت و بازرگانی بوده است. ترکیه به واسطه تنگههای بُسفر و داردانل دروازههایش را به روی جهان گشوده است و آبراههای بسیار مهمی از دریای مرمره (که دریایی داخلی است) میگذرد.
اقتصاد
ترکیه هفدهمین اقتصاد بزرگ جهان است. علاوه بر فعالیتهای کشاورزی، صنعتی و گردشگری در ترکیه، این کشور میدان تولید اقتصادی چندجانبهای است که رونق اقتصادی، قدرت اشتغالزایی و مزایای لوجیستیکی ناشی از موقعیت ژئوپولیتیکیاش، آن را به یکی از اقتصادهای جهانی مهم تبدیل کرده است.این کشور با فراهم کردن فرصتها و امکانات متنوع برای سرمایهگذاران داخلی و خارجی و متأثر از سطح آموزش و یادگیری در حال رشد قشر جوان خود، به بالاترین آمار پروژههای نوپا (استارتاپ) در بین کشورهای مختلف جهان دست یافته است.
حجم تجارت خارجی
حجم تجارت خارجی ترکیه در سال 2018 به 391 میلیارد دلار رسیده است. مجموع کل صادرات این کشور 168 میلیارد دلار و مجموع واردات آن 223 میلیارد دلار بوده است.
بیشترین محصولات صادراتی این کشور به ترتیب عبارتند از:
وسایل نقلیه موتوری زمینی، دیگها و ماشینآلات صنعتی، آهن و فولاد
کشورهای مقصد که بیشترین حجم صادرات ترکیه به آنها بوده است:
آلمان، انگلستان، ایتالیا، عراق و ایالات متحده آمریکا
بیشترین محصولات وارداتی به ترتیب عبارتند از:
سوختهای معدنی، دیگها و ماشینآلات صنعتی، ماشینآلات و دستگاههای الکتریکی
کشور هایی که ترکیه بیشترین حجم واردات را از آنها داشته است:
روسیه، آلمان، چین، ایالات متحده آمریکا و ایتالیا.
منبع: مرکز آمار ترکیه
مقادیر جدول بر حسب میلیوندلار است.
|
کشور |
سال |
|||
|
2014 |
2015 |
2016 |
2017 |
|
|
آلمان |
147/15 |
417/13 |
999/13 |
119/15 |
|
انگلستان |
903/9 |
556/10 |
686/11 |
603/9 |
|
امارات متحده عربی |
656/4 |
681/4 |
407/5 |
184/9 |
|
عراق |
888/10 |
550/8 |
637/7 |
055/9 |
|
ایلات متحده آمریکا |
342/6 |
396/6 |
623/6 |
654/8 |
|
ایتالیا |
141/7 |
887/6 |
581/7 |
474/8 |
|
فرانسه |
464/6 |
845/5 |
022/6 |
584/6 |
|
اسپانیا |
750/4 |
742/4 |
988/4 |
302/6 |
|
هلند |
459/3 |
155/3 |
589/3 |
865/3 |
|
اسرائیل |
951/2 |
698/2 |
956/2 |
408/3 |
منبع: مرکز آمار ترکیه
صنعت و کشاورزی
ترکیه از طرفی وارث امپراتوری عثمانی و از طرف دیگر دنبالهروی رویکردهای نوآورانه و حرکتهای پیشرو است. این کشور هر روز بیش از گذشته، در حال تثبیت جایگاه خود در بین اقتصادهای جهان میباشد. ترکیه که مهمترین منبع انرژی آن، قشر جوانش هستند، چه از نظر کیفیت و چه از نظر کمیت پروژههای استارتاپ خود را با روندی کاملاً صعودی هر روز به جایگاهی بالاتر ارتقا میدهد. ترکیه در زمینههای بسیاری از توسعه فعالیتهای نرمافزاری گرفته تا فعالیتهای صنعتی، و از پیشرفت حاصل در خطوط تولید داخلی تا مکانیزاسیون فعالیتهای کشاورزی، جهشها و اصلاحات بزرگی انجام داده است. آمارهای اقتصادی، که نتیجهی اجتنابناپذیر این گامهای بلند رو به جلو هستند، به وضوح نشان میدهند که فعالیتهای جاری در زمینهی صنعت و کشاورزی، چگونه ترکیه را به یکی از اقتصادهای بزرگ تبدیل کردهاند و همچنان به ارتقای جایگاه اقتصادی آن ادامه خواهند داد.
اقلیم و پوشش گیاهی
ترکیه دارای چهار اقلیم مختلف میباشد که عبارتند از: اقلیم دریای سیاه، اقلیم دریای مدیترانه، اقلیم قارهای و اقلیم قارهای خشن (دارای زمستان سرد و تابستان گرم). این کشور که با تمام زیباییهای طبیعت آراسته شده است، در سطح جهان دارای تنوعی بینظیر از گونههای گیاهی است. در زمینه پزشکی جایگزین (پزشکی گیاهی)، گیاهانی که در جهان به ندرت یافت می شوند، در خاک حاصلخیز ترکیه میرویند. در حالی که در کل قاره اروپا 12000 گونه گیاهی وجود دارد، ترکیه به تنهایی دارای 9000 گونهی گیاهی است.
گردشگری
جاذبههایی مانند گوبکلیتپه(یکی از اولین تمدنهای کره زمین)، بناهای معماری بیهمتا، جلوههای خارقالعادهی جاذبههای طبیعی بینظیری همچون خلیجها، سواحل، پلاژها و ییلاقهایی که تمام طیفهای رنگ سبز را در آنها قابل مشاهده است، جنگلها و دریاچههایی که زیباییهای بینظیرشان را بیپرده به روی شما گشودهاند، کوههایی که تمام زیباییهای زمستان را در آنها خواهید یافت، امکانات مناسب اسکی و امکانات بهداشتی و پزشکی جایگزین (گیاهی)، ترکیه را به بهشتی برای گردشگری تبدیل کرده است.
ترکیه با دارا بودن تنوع اقلیمی و آب و هوایی زیاد، غنای توپوگرافیکی و ارزشهای فرهنگی برخاسته از بالین تمدنهای مختلف، در بین مهمترین مقاصد گردشگری جهان قرار گرفته است.
زبانهای مورد استفاده
زبان رسمی ترکیه، ترکی استانبولی است. پس از زبان ترکی استانبولی، سایر زبانهای پرکاربرد در ترکیه، به ترتیب جمعیت (از زیاد به کم) عبارتند از: کردی، عربی، زازاکی، ارمنی و یونانی. زبانهای لازی و سریانی نیز همچنان تسط مردم محلی در برخی مناطق مورد استفاده قرار میگیرند.
فرهنگ
فرهنگها و تمدنهای باستانی که در خاک ترکیه بنیان نهاده شدهاند، میراثی هستند که این کشور به وسیله آنها به صحنهای جهانی تبدیل شده است. از یونان باستان تا پادشاهی کوماژن، از پادشاهی هیتیها تا آل ارتق و از پادشاهی سلجوقیان روم تا امپراتوری عثمانی، تمدنهای بسیاری در این خاکها رشد کردهاند و در جهان و تاریخ بشریت آثاری فراموشنشدنی از خود بجای گذاشتهاند.ترکیه با تنوع بیهمتای فرهنگهایش، باغچهای متشکل از هزار و یک گل است که از رنگهای بینظیری به نام«تمدن» آراسته شدهاند. ترکیه با معماری، موسیقی و آشپزی منحصربفرد خود، و مساجد، کلیساها، کنیسهها و بسیاری از آثار دیگر، در مرکز جهان میدرخشد.
آشپزی ترکیه
سرزمین آناتولی خاک پربرکتی است که گهواره رشد بسیاری از تمدنها بوده است و راههای ابریشم و ادویه همچون رودخانهای با گذر از پیچ و خمهایشان در آنجا به هم رسیدهاند. آناتولی در یک بستر تاریخی-فرهنگی هزاران ساله سر برافراشته است و این ویژگی بیهمتا در فرهنگ آشپزی این دیار هم نمایان شده است. غذاهای طبخشده با روغن زیتون در منطقه اژه، محصولات و غذاهای دریایی منطقهی دریای سیاه و غذاهای خاورمیانهای منطقه جنوبشرق نمونههایی از فرهنگ آشپزی غنی ترکیه هستند؛ به طور کلی در سرتاسر ترکیه، میتوان در آن واحد به آسانی به طعمها و مزههای مختلفی دست یافت.امپراطوری عثمانی نزدیک به هفتصد سال در جهان حکومت کرده است. آنچنانکه سرزمین آناتولی میزبان این امپراطوری بوده است، در سفرههایش نیز به فرهنگ آشپزی کاخهای عثمانی با غذاهای بینظیرش جای داده است. این ویژگی چندفرهنگی امپراتوری عثمانی در فرهنگ آشپزی آن هم ریشه دوانده و ثروت عظیمی را تقدیم جهانیان کرده است.
سازمانها و مؤسساتی که ترکیه در آنها عضو است:
ترکیه در سازمانها و مؤسسات مختلفی از جمله سازمان ملل متحد، شورای اروپا، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)، سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE)، سازمان تجارت جهانی (WTO)، سازمان همکاری اسلامی (OIC)، سازمان همکاری اقتصادی دریای سیاه (BSEC) و سازمان همکاریهای اقتصادی (ECO) عضو است. همچنین مذاکرات عضویت خود در اتحادیه اروپا را با این اتحادیه آغاز کرده است.
تعطیلات و اعیاد رسمی
تعطیلات رسمی:
- جشن حاکمیت ملی و روز کودک
- روز کار و کارگر و همبستگی (یکم ماه می)
- روز یادبود آتاتورک، روز جوانان و ورزش (نوزدهم ماه می)
- روز دموکراسی و اتحاد ملی (پانزدهم ماه جولای)
- روز پیروزی
- روز جمهوری (بیست و نهم ماه اکتبر)
اعیاد دینی:
- عید فطر
- عید قربان
مناطق و شهرها
ترکیه دارای یک حکومت متمرکز است. این کشور بر اساس ویژگیهای جغرافیایی به هفت منطقه تقسیم میشود.
این مناطق عبارتند از: مرمره، آناتولی مرکزی، اژه، دریای سیاه، دریای مدیترانه، آناتولی شرقی و جنوبشرقی. ترکیه 81 استان دارد. استانها توسط استاندارهای منصوبشده از طرف دولت و شهردارهای انتخابشده با رأی مردم، اداره میشوند. ممکن است میان دو استانی که در یک منطقه قرار دارند، تفاوتهای بزرگ جغرافیایی و اقلیمی دیده شود. به دلیل اینکه در ساختار توپوگرافیک شهرها تنوع زیادی وجود دارد، این ویژگی در ساختارهای شهری، منابع درآمد و امرار معاش و زیباییهای طبیعیشان نیز قابل مشاهده است، و به همین دلیل هر منطقه و حتی شهرهای مختلف یک منطقه با جاذبهها و زیباییهای منحصربهفردی آراسته شدهاند.ترکیه از نادر کشورهایی است که میتوان در یک منطقه از آن، در دریا شنا کرد و در منطقه دیگری در ارتفاعات اسکی کرد. در منطقه دریای سیاه رنگ سبز چای، در آناتولی شرقی طراوت و خنکی ییلاقها و علفزارها، در آناتولی مرکزی زردی خوشههای گندم، در مناطق مرمره، اژه و مدیترانه آبی شکوهمند دریاها...؛ رنگ ترکیه، رنگ زندگی است.
فهرست میراث جهانی یونسکو
یونسکو در سال 1972 فهرستی از میراث طبیعی و فرهنگی جهان را در چهارچوب توافقنامه حفاظت از میراث طبیعی و فرهنگی جهان تصویب کرد که در آن ترکیه صاحب 16 اثر فرهنگی و 2 اثر ترکیبی (فرهنگی-طبیعی) و در مجموع 18 اثر میباشد.
همچنین ترکیه دارای 73 اثر فرهنگی، 2 اثر ترکیبی، 2 اثر طبیعی و مجموعاً 77 اثر در فهرست موقت میراث جهانی یونسکو میباشد.
میراث جهانی یونسکو در ترکیه
1. مسجد جامع و دارالشفاء دیوریغی (1985)
2. نواحی تاریخی استانبول (1985)
3. پارک ملی گورمه و کاپادوکیا (1985) (میراث ترکیبی فرهنگی-طبیعی)
4. خاتوشا پایتخت هیتیها (1986)
5. کوه نمرود (1987)
6. هیراپولیس-پاموککاله (1988) (میراث ترکیبی فرهنگی-طبیعی)
7. زانث-لتون (1988)
8. شهر سافرانبولو (1994)
9. محوطه باستانی تروا (1998)
10. مسجد و کلیه سلیمیه در ادیرنه (2011)
11. منطقه باستانی متعلق به دوران نوسنگی در چاتالهویوک (2012)
12. بورسا و جومالیکیزیک: مرکز تولد امپراتوری عثمانی (2014)
13. منظر فرهنگی چندلایه برگاما (2014)
14. قلعه دیاربکر و منظر فرهنگی باغهای هِوسل (2015)
15. اِفِسوس (2015)
16. محوطه باستانی آنی (2016)
17. آفروديسياس (2017)
18. گوبکلیتپه (2018)
منبع: whc.unesco.org
