تجارت خارجی ترکیه و ایران
حجم کلی تجارت
در سال ۲۰۲۳، حجم کل تجارت میان ایران و ترکیه به ۵.۴۹ میلیارد دلار رسید که نسبت به سال قبل حدود ۱۴ درصد کاهش داشته است. بر اساس آمار، ایران در سال ۲۰۲۳ حدود ۳.۳۱ میلیارد دلار کالا به ترکیه صادر کرده و در مقابل، ترکیه نیز ۲.۱۸ میلیارد دلار کالا به ایران صادر کرده است. در نتیجه، ایران در تراز تجاری با ترکیه حدود ۱.۱۳ میلیارد دلار مازاد داشته است.
روند تجارت در سال ۲۰۲۴
در پنج ماه اول سال ۲۰۲۴، حجم تجارت دوجانبه به ۲.۳ میلیارد دلار رسیده که نسبت به دوره مشابه سال قبل حدود ۵ درصد رشد نشان می‌دهد. در این مدت:
* صادرات ترکیه به ایران: ۱.۳۴ میلیارد دلار (افزایش ۱۶ درصد)
* واردات ترکیه از ایران: ۹۶۰ میلیون دلار (کاهش ۷ درصد)
بر اساس برآوردها، مجموع تجارت سالانه دو کشور در سال ۲۰۲۴ می‌تواند از ۱۴ تا ۱۶ میلیارد دلار عبور کند.
اقلام اصلی صادرات و واردات
صادرات ترکیه به ایران:
ماشین‌آلات و قطعات یدکی، محصولات شیمیایی، پلاستیک، محصولات کشاورزی، فلزات و مواد خام.
واردات ترکیه از ایران:
محصولات نفتی و گازی، فلزات غیرآهنی، مواد اولیه صنعتی، محصولات کشاورزی.
توافق‌نامه‌های اقتصادی
میان دو کشور توافق‌های مهمی همچون:
* توافق‌نامه اجتناب از مالیات مضاعف (۲۰۰۲)
* توافق‌نامه حمایت متقابل از سرمایه‌گذاری (۱۹۹۶)
* توافق‌نامه تجارت ترجیحی (۲۰۱۵)
برقرار است. در سال ۲۰۲۴، مقامات دو کشور در راستای توسعه این توافق‌ها و رسیدن به هدف ۳۰ میلیارد دلار تجارت سالانه مذاکرات جدیدی آغاز کرده‌اند. بازگشایی گذرگاه‌های مرزی جدید و تسهیل همکاری‌های گمرکی در دستور کار است.
همکاری‌های انرژی و زیرساخت
* خط لوله گاز ایران به ترکیه (تبریز–آنکارا) سالانه حدود ۱۱ تا ۱۴ میلیارد مترمکعب گاز به ترکیه منتقل می‌کند.
* مذاکرات برای تمدید این قرارداد و افزایش صادرات انرژی ایران به ترکیه در جریان است.
* همچنین در حوزه برق و زیرساخت‌های حمل‌ونقل مرزی، همکاری‌های جدیدی در حال شکل‌گیری است.
چشم‌انداز آینده
* رشد تجارت غیرنفتی ایران با ترکیه در حال افزایش است.
* ترکیه همچنان یکی از مسیرهای مهم صادراتی و وارداتی ایران باقی مانده است.
* با وجود تحریم‌های بین‌المللی، دو کشور تلاش می‌کنند با گسترش همکاری‌های دوجانبه، سطح روابط اقتصادی را ارتقا دهند.
* هدف نهایی، رساندن حجم تجارت سالانه به مرز ۳۰ میلیارد دلار در سال‌های آینده است.
