## تجارت خارجی ترکیه و جهان
اقتصاد ترکیه از سال ۱۹۸۰ با اجرای سیاست‌های آزادسازی اقتصادی وارد مرحله‌ی رشد مستمر و پایدار شد. در این مسیر، عضویت در سازمان تجارت جهانی (WTO) در سال ۱۹۹۵ و پیوستن رسمی به اتحادیه گمرکی اروپا از ابتدای سال ۱۹۹۶، نقطه‌ی عطفی در توسعه تجارت خارجی این کشور محسوب می‌شود.
در نتیجه‌ی این تحولات، تجارت خارجی ترکیه، هم از لحاظ حجم و هم از نظر ساختار کیفی، دگرگون شده است. سهم محصولات صنعتی و با فناوری پیشرفته به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته و ترکیه امروز صادرکننده‌ی مهمی در زمینه‌های خودروسازی، ماشین‌آلات، الکترونیک، پتروشیمی و نساجی محسوب می‌شود.
---
### آمار کلی تجارت خارجی ترکیه در سال ۲۰۲۴
| شاخص | مقدار (میلیارد دلار) | تغییر نسبت به سال قبل |
| --------------------- | -------------------- | --------------------- |
| صادرات | ۲۶۱.۸ | ۲.۴٪ افزایش |
| واردات | ۳۴۴.۰ | ۵٪ کاهش |
| تراز تجاری | ۸۲.۲- | ۲۲.۷٪ بهبود |
| نسبت صادرات به واردات | ۷۶.۱٪ | روند صعودی |
طبق آمار منتشرشده توسط مرکز آمار ترکیه (TÜİK) و وزارت بازرگانی، کاهش محسوس کسری تجاری ترکیه در سال ۲۰۲۴ عمدتاً ناشی از رشد صادرات صنعتی و کاهش وابستگی به واردات برخی کالاهای واسطه‌ای بوده است.
---
### ساختار صادرات ترکیه در سال ۲۰۲۴
سیاست توسعه مبتنی بر صادرات که از دهه‌ی ۱۹۸۰ آغاز شد، در سال‌های اخیر با تمرکز بر بخش‌های صنعتی، فناوری‌محور و ارزش‌افزا، نتایج چشمگیری داشته است. بر این اساس، عمده‌ترین اقلام صادراتی ترکیه در سال ۲۰۲۴ عبارت‌اند از:
* وسایل نقلیه و قطعات خودرو
* محصولات پتروشیمی و مشتقات نفتی
* جواهرات و فلزات گران‌بها
* لوازم خانگی و ماشین‌آلات صنعتی
* محصولات نساجی و پوشاک
* تجهیزات الکترونیکی و مخابراتی
سهم کالاهای صنعتی در صادرات ترکیه به بیش از ۹۳٪ رسیده است.
---
### بازارهای اصلی صادرات ترکیه (۲۰۲۴)
* اتحادیه اروپا: بزرگ‌ترین شریک تجاری با سهم بیش از ۴۱.۵٪
* ایالات متحده آمریکا: حدود ۱۶.۷ میلیارد دلار صادرات
* کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا
* روسیه و کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS)
* کشورهای آسیای دور و شرق
اتحادیه اروپا همچنان مقصد اول صادرات ترکیه است، درحالی‌که سهم آمریکا، روسیه و خاورمیانه نیز روند افزایشی دارد.
---
### واردات و سیاست‌های مربوطه
ترکیه در چارچوب عضویت در سازمان تجارت جهانی، اتحادیه گمرکی اروپا و توافق‌نامه‌های تجارت آزاد دوجانبه، سیستم واردات خود را بر پایه‌ی رقابت آزاد، کاهش موانع تعرفه‌ای و تسهیل فرآیندها طراحی کرده است.
در سال ۲۰۲۴، واردات ترکیه با ۵٪ کاهش به ۳۴۴ میلیارد دلار رسید. این کاهش، حاصل مدیریت تقاضای داخلی، سیاست‌های کنترل نرخ ارز و حمایت از تولید داخلی بوده است.
---
### موقعیت بین‌المللی و توافق‌نامه‌های تجاری
ترکیه عضو فعال سازمان تجارت جهانی (WTO) و بسیاری از نهادهای بین‌المللی ازجمله:
* سازمان همکاری اقتصادی (ECO)
* کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (UNCTAD)
* سازمان همکاری اقتصادی دریای سیاه (BSEC)
* سازمان جهانی گمرک (WCO)
* اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC)
* گروه هشت کشور اسلامی در حال توسعه (D-8)
همچنین، علاوه بر اتحادیه گمرکی با اروپا، ترکیه با کشورهای مختلفی همچون کره جنوبی، سوئیس، نروژ، اسرائیل، صربستان، مالزی، مصر، سنگاپور، اردن و غیره توافق‌نامه‌های تجارت آزاد امضا کرده است.
---
### چشم‌انداز ۲۰۲۵
انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۵، ترکیه با تداوم مسیر رشد صادرات صنعتی، افزایش نفوذ در بازارهای آمریکا، اروپا و خاورمیانه، و بهره‌گیری از تحولات زنجیره‌های تأمین جهانی، موقعیت تجاری خود را تقویت کند.
از سوی دیگر، روابط اقتصادی با روسیه و تحولات ژئوپلیتیکی در منطقه، هم فرصت و هم چالش برای تجارت خارجی ترکیه ایجاد خواهد کرد.
